popielata linia pozioma

plastykaMowa jest jedną z ważniejszych form aktywności człowieka, umożliwia nawiązywanie kontaktów społecznych oraz daje możliwość porozumiewania się z otoczeniem. Jej zaburzenia powodują poważne konsekwencje, ponieważ istnieje współzależność pomiędzy myśleniem a mową.
Szczególnie ważny dla rozwoju mowy, jest okres do drugiego roku życia. Mowa nie jest umiejętnością wrodzoną, przyswajamy ją sobie od najbliższego otoczenia, drogą naśladownictwa. Dlatego tak ważny jest pierwszy okres życia, kontakt z matką. Wielokrotnie powtarzane przez nią nazwy przedmiotów, znajdujących się w otoczeniu dziecka, zostawiają ślady słuchowe w jego mózgu. Dziecko słysząc potem daną nazwę, potrafi sobie wyobrazić przedmiot, czyli potrafi zrozumieć znaczenie wyrazu, a z czasem potrafi również nazwać przedmiot. Dlatego najważniejsze znaczenie w procesie przyswajania mowy ma słuch. Proces rozwoju mowy trwa kilka lat i przebiega etapami, w których dopuszczalne przesunięcia mogą być nie większe niż pół roku.

Etapy rozwoju mowy:
Okres melodii (do pierwszego roku życia)

  • głużenie (2-3 miesiąc życia) nieświadome ćwiczenia narządów artykulacyjnych wymawianie samogłosek, spółgłosek oraz ich połączenia. Głużą też dzieci niesłyszące.
  • gaworzenie (5-7 miesiąc życia) świadome powtarzanie dźwięków mowy własnej i otoczenia. Gaworzą tylko dzieci słyszące.
  • około 1 roku życia pojawiają się pierwsze słowa złożone z sylab ma, ta, la, ba.

Dziecko roczne niewiele mówi, jednak rozumie mowę dorosłych. Wykonuje proste polecenia, pokazuje części ciała, zna swoje imię.
Okres wyrazu (1 - 2 rok życia) w tym okresie dziecko zna wszystkie samogłoski oraz zna wiele spółgłosek takich jak m, p d, k, g czasem również ś i ć. Pod koniec tego okresu zna i operuje kilkudziesięcioma wyrazami i zaczyna budować zdania.
Okres zdania (2 - 3 rok życia) opanowuje ę, ą oraz spółgłoski p, b, m, w, f, ś, ź, ć, ń, dź, k, g, c, t, d, n, j, ł. Dwulatek opanowuje w ciągu roku ok.1000 słów; pojawiają się próby wypowiedzi złożonych z dwóch, trzech wyrazów.
Okres swoistej mowy dziecięcej (3 - 7 rok życia) dziecko opanowuje najtrudniejsze głoski. Około 4 roku życia s, z, c, dz, a około 5 roku życia sz, ż, cz, dż. Około 5 roku życia dziecko zadaje dużo pytań, tworzy niezwykłe opowieści, wzbogaca swój słownik. Używa sprawnie rzeczowników, czasowników, przymiotników, przysłówków i zaimków. Dzieci sześcioletnie powinny prawidłowo wymawiać wszystkie głoski i logicznie budować, poprawne pod względem gramatycznym, zdania. Badania jednak wykazują, iż co czwarte dziecko wadliwie wymawia podstawowe dźwięki mowy.

 


Opracowanie: mgr Alicja Kotlarek
Logopeda